Giữ vững và duy trì “Nghề đi biển”
Sinh ra và lớn lên ở vùng đất ven biển của huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng, ngay từ nhỏ anh Trần Hữu Nghĩa, thị trấn Trần Đề, huyện Trần Đề đã quen với việc cùng cha ra khơi đánh bắt cá hằng tháng trời mới trở về đất liền. Anh Hữu Nghĩa tâm tình, mấy mươi năm qua gia đình tôi gắn bó “keo sơn” với nghề đi biển, vì đây là nghề đem lại nguồn thu nhập chính không chỉ của riêng gia đình tôi, mà còn cho hàng chục bạn đi biển (lao động trên tàu) và những người lao động tại khu vực cảng cá. Tôi có tổng cộng 9 cặp tàu đánh bắt hải sản (18 chiếc) và 2 tàu vận chuyển hàng hóa, trong đó 10 tàu có trọng tải từ 70 - 80 tấn và 10 tàu trọng tải trên 100 tấn. Để vận hành tàu đi đánh bắt thủy hải sản trên biển cần đến 140 lao động/9 cặp tàu. Mỗi chuyến đi biển kéo dài 3 tháng và tùy vào từng tháng, lượng hải sản được đánh bắt trên biển nhiều hay ít. Hiện tại, là thời điểm đánh bắt hải sản đạt sản lượng tốt nhất, để hải sản sau đánh bắt tươi mới cung ứng đến doanh nghiệp, cơ sở sản xuất và người tiêu dùng, thì khoảng 7 ngày đánh bắt, hải sản sẽ được vận chuyển từ biển vào đất liền, thông qua tàu chuyên chở của gia đình.
Sản lượng khai thác biển của tỉnh Sóc Trăng ước đạt 72.183 tấn, trong năm 2023. Ảnh: Thúy Liễu
“Về sản lượng hải sản đánh bắt không cố định, có lúc nhiều lúc ít; do đó, có lúc vận chuyển vào bờ khoảng 6 - 7 tấn, có lúc lên đến 30 - 40 tấn hải sản/9 cặp tàu. Khi hải sản đánh bắt đạt sản lượng tốt, đồng nghĩa với nguồn thu nhập của chủ tàu và bạn đi biển tăng lên. Tuy nhiên, trong 3 năm trở lại đây, lượng hải sản trên biển sụt giảm khoảng 50% nên hải sản đánh bắt cũng giảm theo. Cùng với đó, giá nguyên liệu tăng, các loại dụng cụ, ngư cụ đánh bắt hải cũng tăng và thiếu bạn đi biển đã ảnh hưởng lớn trong việc ra khơi, bởi có quá nhiều chi phí phải chi trả. Mặc dù khó khăn là thế nhưng chủ tàu cá như chúng tôi, vẫn duy trì bám biển, vì ngoài nguồn thu nhập chúng tôi còn muốn góp phần bảo vệ vùng biển của nước ta”, anh Hữu Nghĩa chia sẻ thêm.
Cũng là người tham gia đi biển đánh bắt hải sản 30 năm nay, ông Nguyễn Văn Xuyên, thị trấn Trần Đề, huyện Trần Đề tâm tình, làm nghề đi biển gặp rủi ro rất cao, vì biển bao la bốn bề là sóng nước, tàu có to lớn cỡ nào, thì vẫn nhỏ bé ở trên biển. Để ra khơi an toàn, đánh bắt hải sản đạt sản lượng tốt, ngoài kinh nghiệm thực tiễn có được, thì hầu hết người đi biển đều phải theo dõi sát diễn biến tình hình thời tiết thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng và các thông tin của ngành chuyên môn. Tôi có 4 tàu cá, trọng tải từ 70 - 80 tấn, các tàu đều đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.
Ông Xuyên cho biết thêm: “Với thiết bị giám sát này, vừa giúp cho chủ tàu xác định được chính xác tọa độ đánh bắt, biết được từng tàu đánh cá, giám sát được vị trí, thời gian tàu đi bao xa trong 1 giờ và giúp cho tàu vận tải hải sản biết được điểm tàu đánh bắt để tiếp cận vận chuyển hải sản đưa vào bờ. Nghề đi biển đem lại nguồn thu nhập khá tốt cho chủ tàu và bạn đi tàu nhưng khó khăn của nghề biển là khi giá nhiều mặt hàng phục vụ tàu đánh bắt tăng, chi phí thuê lao động tăng, nhất là giá nguyên liệu tăng sẽ làm giảm đáng kể nguồn thu nhập của người tham gia đi biển. Tuy nhiên, dù có gặp bất kỳ khó khăn nào đối với nghề đi biển, tôi vẫn sẽ duy trì nghề, vì đây được xem là nghề tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân lao động tại địa phương. Cùng với đó, tôi cũng muốn giữ gìn nghề đi biển truyền thống, vốn có bao đời nay của người dân ven biển Trần Đề”.
Hỗ trợ tàu cá khai thác hải sản bền vững
Sóc Trăng có tổng số 1.000 tàu cá, trong đó có 493 tàu có chiều dài dưới 12m hoạt động vùng biển ven bờ; 167 tàu có chiều dài từ 12m đến dưới 15m hoạt động tại vùng lộng và 340 tàu có chiều dài 15m trở lên khai thác ngoài khơi. Tổng số lao động tham gia khai thác hải sản trực tiếp trên biển khoảng 8.614 người. Tàu cá khi trở về bờ sẽ neo đậu tại Cảng cá Trần Đề (Cảng cá loại I) và Cảng cá Mỏ Ó (Cảng cá loại III) và Khu neo đậu tránh trú bão Kinh Ba đều của huyện Trần Đề. Theo đó, ước sản lượng khai thác hải sản trên biển 72.183 tấn (năm 2023). Với sản lượng hải sản trên đáp ứng tốt nhu cầu của doanh nghiệp và người tiêu dùng thủy hải sản trong và ngoài tỉnh.
Tàu cá có chiều dài 15m trở lên ra khơi đánh bắt thủy hải sản. Ảnh: Thúy Liễu
Đồng chí Lư Tấn Hòa - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Sóc Trăng, cho biết, nhằm hỗ trợ người dân tham gia “Nghề đi biển” hiệu quả và bền vững đảm bảo các quyền lợi cho ngư dân khai thác biển, đặc biệt là thực hiện tốt các giải pháp phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, ngoài tạo mọi điều kiện thuận lợi cho ngư dân khai thác trên biển, thì đơn vị sẽ tăng cường công tác tuyên truyền Luật Thủy sản năm 2017, để cộng đồng ngư dân ven biển, các tổ chức, cá nhân và thành phần kinh tế có liên quan biết và chủ động thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, đáp ứng các quy định, thông lệ của quốc tế. Duy trì thực hiện quy định đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản theo quy định đối với những tàu tham gia khai thác thủy hải sản. Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất bến, nhập bến; kiên quyết không cho tàu cá tham gia hoạt động khai thác thủy sản trên biển nếu không đảm bảo theo quy định, đặc biệt là kiểm tra thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) phải đảm bảo trạng thái hoạt động trước khi cho tàu cá xuất bến đi hoạt động trên biển.
Để khai thác biển đem lại nguồn thu nhập tốt cho ngư dân và mang tính bền vững lâu dài, bà con ngư dân cần phải nắm biết rõ các quy định về khai thác biển và cần tuân thủ đúng các quy định của Luật định, vừa đảm bảo quyền lợi của ngư dân, vừa góp phần tháo gỡ cảnh báo Thẻ vàng của Ủy ban châu Âu đối với hải sản Việt Nam.
Thúy Liễu